Hoe wordt een breedtegraad bepaald…
Het ligt er natuurlijk aan hoe nauwkeurig we willen zijn en hebben we het over een bol of een afgeplatte bol. Laten we gewoon uitgaan van een bol.. en de zon.
Noorderbreedte(NB) loopt op van 0 graden NB aan de evenaar op naar 90 graden NB aan de geografische noordpool (waar de rotatieas “naar buiten komt”).
Aan de hoogte van de zon in het zuiden op zijn hoogste punt kan je de breedte afleiden. Op 21 mei (begin lente) en 21 september (begin herfst) staat de zon s'middags op zijn hoogste punt op de evenaar loodrecht boven de waarnemer (90 graden). Hoe verder we naar de noordpool gaan hoe lager de zon aan de horizon staat. Op de noordpool is de hoek zelfs 0 graden. Wanneer in Nederland de zonshoogte wordt gemeten op het hoogste punt is dat bv 38 graden. De waarnemer bevindt zich dan op 90 - 38 = 52 graden noorderbreedte.
We kunnen ook de poolster nemen die in (de buurt van) het noorden staat. Hier geldt het omgekeerde. Wanneer we de hoogte van de poolster meten dan is die in dit geval 52 graden of wel gelijk aan de breedtegraad waar men zich bevindt.
Voor andere tijden en andere sterren zijn er tabellen waarmee je eveneens de breedte zou kunnen bepalen.En verder geldt dat 1 boogminuut (1/60 graad) naar het noorden overeenkomt met 1 zeemijl van 1882 meter.